Drie weken Sulawesi

Selemat paigi,

Ons avontuur op Sulawesi begint in het noorden, in Manado. Een stad waar we niet lang blijven en ons vermaak bij het bezoeken van een winkelcentrum blijft. Sulawesi voelt wel direct anders aan dan onze eerder bezochte eilanden, en lijkt minder ingesteld op toerisme. Het aanbod aan guesthouses is beperkt, er zijn geen toeristen shuttlebussen en veel inwoners spreken geen woord Engels. In het noorden van Sulawesi zien we vooral protestantse kerken, een overblijfsel van de Nederlandse bezetting. Net als bij de moskee hangen er aan de kerk luidsprekers buiten die het gebed verspreiden, helaas ook al in de vroege ochtend.

Geen planning hebben is op Sulawesi helaas niet langer een optie, omdat we meer gebonden zijn aan de vertrekdagen en -tijden van de ferry's naar Bunaken en de Togean eilanden. We besluiten daarom voor het eerst tijdens onze reis een reisschema te maken.

Het lokale vervoer blijkt ook hier een hele belevenis. In de steden rijden blauwe mikrolets die je voor weinig geld overal in en rondom de stad naartoe brengen. Met de juiste plekken op een briefje en GPS in de hand lukt het ons om vanuit Tomohon naar Batu Putih te komen: 3 verschillende mikrolets, een grote witte bus en een soort pick-uptruck waarin we de enige westerlingen zijn. De grotere bussen tussen steden vertrekken pas als ze helemaal vol zitten, waardoor je soms een tijd moet wachten voordat je vertrekt in het krappe voertuig met weinig beenruimte. Als je bij je bestemming aankomt, maak je dit met een luide kreet duidelijk.

Tomohon is onze eerste bestemming. Deze stad ligt tussen de bergen en staat bekend als de bloemenstad. Op een paar bloemenzaken na, is er niet veel van deze naam terug te zien. We gaan naar het Linowmeer en beklimmen de vulkaan Lokon. Daarnaast bezoeken we de extreme markt, die bekend staat om de gekke 'specialiteiten' die ze er verkopen: verbrande vleermuizen, ratten, slangen, katten en honden zien we op tafels liggen. Ook wordt er voor onze ogen op een lugubere wijze een hond uitgekozen, gedood en verbrand.
Het zet ons aan het denken: Zou het anders zijn geweest als het een koe was? Het dierenleed is verschrikkelijk om te zien en maakt ons opnieuw bewust van de manier waarop er met dieren wordt omgegaan. Dit doet ons besluiten om voorlopig vegetariër te worden. Het lijkt een luxe om sommige dingen niet te weten, concluderen we na de markt.

In Batu Putih treffen we in ons guesthouse andere gezellige toeristen (een Duits en Frans stelletje en een jongen uit Nederland) met wie we op pad gaan in het Tangkoko Nature Reserve. Onze gids laat ons bijzondere dieren zien. Zo zien we een vogel genaamd Hornbill, beren die Couscous genoemd worden en een groep zwarte Makaken (apen). Deze speciale soort Makaken die in grote groepen leven van ongeveer 100 apen komen volgens de gids alleen op Sulawesi voor.

Het Bunaken eiland is onze volgende bestemming, die bekend staat als 1 van de beste duikplekken in de wereld. Met de lokale ferry vertrekken we naar het eiland. De ferry is volgeladen met nieuwe voorraden en we treffen er slechts 2 andere toeristen (een toffe Nederlandse vrouw en een Argentijnse jongen Bruno die zijn paspoort is kwijtgeraakt). Aan land komen is lastig omdat het eb is, waardoor we de laatste 100m door het water moeten lopen. We checken in bij guesthouse Panorama en gaan de volgende dag gelijk duiken en snorkelen. Er zijn heel veel verschillende soorten koraal, vissen en we spotten ook haaien! Er is zoveel te zien onderwater; het is nauwelijks te bevatten. Daarom blijven we een dag langer en besluit ik nog een keer te gaan duiken. De tweede duik valt helaas tegen door onder andere de helderheid van het water. Een nieuwe ervaring is nachtsnorkelen: snorkelen als het donker is met zaklamp. Dit is heel bijzonder en er zijn andere dieren zichtbaar.

Op de nachtferry naar de Togeans wordt ons groepje voor de komende week gevormd. Samen met een Spaans koppel (Begonya en Martin) onze Argentijnse vriend en een jongen uit Canada (Mark) gaan we naar dezelfde accomodatie op Kadidiri. Een Duitse gekke man, gekleed in oranje die zichzelf voorstelt als de vertaler van de eigenaar maakt ons wegwijs. Een echte verkoper die 3/4 maanden per jaar in het guesthouse 'werkt'. Hij houdt ervan om verhalen te vertellen en regelt de tripjes naar de verschillende plaatsen. Door zijn overtuigingskracht besluiten we slechts op 1 eiland te blijven en vanuit hier dagtrippen te doen. Terug naar de basic: geen internet, geen bereik op onze telefoon, een houten huisje waar alleen een bed in staat en waar we 's nachts bezocht worden door ratten, een gedeelde wc en douche waar geen stromend water is en een emmertje wordt gebruikt. We zwemmen in een kwallenmeer, dat erg zout en warm aanvoelt. Vooral in het begin is het vreemd. Ook al weten we dat ze niet prikken, is het een gek idee om tussen de kwallen te zwemmen. Hoewel we de kwallen na een tijdje zelf aanraken, blijft het schrikken als wij door de kwallen worden aangeraakt. Daarnaast snorkelen we op verschillende plekken rondom het eiland Taipi, Una Una, California reef. Op een smalle boot brengen we veel tijd door om naar deze plekken te komen. Veel mooie stranden worden helaas vervuild door afval. Op onze dagtocht naar Una Una wordt de vis vers voor onze neus gevangen. De visser gaat heel secuur te werk. Hij duikt naar beneden voor zeker 1 minuut of langer, waar hij stil en voorzichtig blijft zitten op het koraal, wachtend op grote vissen. Als hij een vis ziet, gebruikt hij zijn speer om deze te vangen. Erg bijzonder om van dichtbij te zien en de vis smaakt heerlijk! California reef is veruit de mooiste plek om te snorkelen. Het koraal is zo kleurrijk en divers. We zien veel verschillende soorten vissen.

In Rantepao komen we na een autorit van 18 uur gebroken aan. Meteen bij aankomst worden we door andere toeristen uitgenodigd om met hen en een gids mee te gaan naar een traditionele begrafenis. Het is een aparte en enigszins toeristische gebeurtenis om mee te maken. Bij aankomst horen we het doordringende krijsen van de varkens vlak voordat ze geslacht worden. De varkens worden door de gasten gegeven en geofferd aan degene die is overleden. De familie van de overleden persoon offert buffels en deelt het vlees uit aan de gasten naar afloop. De buffels worden voor onze ogen geslacht waarbij ik de meeste tijd weg kijk. Voordat een begrafenis wordt gehouden, wordt de overleden persoon enkele jaren (met als langste 50 jaar) 'ziek' in het huis gehouden zodat er gespaard kan worden voor de begrafenis. Het is bijzonder en apart om een begrafenis op deze manier van dichtbij mee te maken. Ook besluiten we met onze groep een trekkingstocht van 2 dagen en een overnachting in een traditioneel huis te doen. Lopend door de rijstvelden en bergen passeren we meerdere dorpen bestaande uit de traditionele houten huizen van de Torajaanse cultuur. Het dak van het huis symboliseert de lucht die voor deze cultuur erg belangrijk is. Het huis staat vol met tekeningen van verschillende symbolen en de ruimte onder het huis is voor de buffels. Sommige kleine huizen worden niet bewoond en worden gebruikt om de rijst in te leggen. Onderweg zijn de Torojaanse mensen erg nieuwsgierig en vriendelijk en nodigen ze ons uit om een kopje thee te drinken met hen. Na een uitgebreide maaltijd (Torojaanse specialiteiten als zwarte rijst en gestoomde kokos kip) met veel lekker eten overnachten we in een van de traditionele huizen. Als afsluiting van de trekkingstocht bezoeken we een grot met graven waar verschillende schedels op de grond staan. Het voelt als een vreemde plek om rond te lopen.

Helaas zit onze tijd in Indonesië er bijna op. We nemen de nachtbus naar Makassar om vanuit daar naar Bangkok te vliegen. Zoals de andere steden in Sulawesi is er ook in Makassar niet veel te beleven. Zelfs het Fort Rotterdam wat het hoogtepunt is van de stad stelt niks voor. Helaas nemen we afscheid van onze Argentijnse vriend Bruno. Op aanraden van Dodo, de eigenaar van een homestay, trekken we een dag erop uit met een gids. We gaan naar het dorp Rammang Rammang. Er wonen 50 mensen in totaal in huizen op palen langs de rivier omringd door een prachtige omgeving bestaande uit bergen en een groen landschap. Het is een rustige plek en gelukkig nog niet zo toeristisch!

Selemat tinggal

Ps. De 2 maanden zijn voorbij gevlogen en ik vind het jammer om Indonesië te verlaten. De behulpzame Indonesiërs die we ontmoet hebben, het mooie landschap en het exotische Indonesische fruit als mangistan, rambutah en langsat ga ik zeker missen.